Kant

DE VIJFTIEN GEBODEN VAN DE KANTWERKSTER.

Voor “spellewerk" komt van pas:
Kussen, klossen, draad van vlas.

Tooltje, spelden gans roestvrij, ook een "voetje" hoort erbij.
Voldoende garen op de klosjes, Fraai verdeeld en niet te losjes.

Alle draden even lang:
Zelfde "spanning" heeft belang.

Is 't patroon heel goed "gestekt",
Is er kans op mooi effect.

Nu moet de aandacht scherp,
Naar klossen van 't ontwerp.

Rijk was 't verleden aan talent,
Kantwerk is alom gekend!

Naast de faam van creatief,
Blijft ook degelijkheid ons lief.

Bloemwerk, Russisch enerzijds,
Stropkant, ook nog eigentijds.

Ook de "kunstslag" dient geleerd,
Honderd maal soms nog verkeerd.

Spin of moes, vlecht en bladeren,
Moet men rustig aan benaderen.

Breekt er toch een draadje door,
Weversknoop moet steeds daarvoor.

Twee figuren overwerkt,
Laat het "lassen" ongemerkt.

Spellewerk in Vlaanderland,
Klost nog meest een vrouwenhand.

Jong geleerd of oud gedaan,
Kan dit erfgoed niet vergaan.

Kant is een product dat onder het handwerk valt. Het is een typisch westers modeverschijnsel. Kant is de naam voor verschillende soorten kantwerk die worden ingedeeld volgens techniek en kenmerken. Er zijn twee grote basissoorten: de kloskant is een kantsoort die met de hand wordt gemaakt met behulp van klosjes. (zie verder)

Naaldkant is een kantsoort die met de hand wordt gemaakt met behulp van naalden. Deze kantsoort vergt ander materiaal en heeft geen gelijkenissen met kloskant. (zie verder)

Door de eeuwen heen ontstonden er vele variaties en soorten. Men mengde ook soorten kant door mekaar, zoals een mengsel van naald- en kloskant. In de loop van de geschiedenis ontstond de machinale kant, een goedkope oplossing voor de dure kantindustrie.

Geschiedenis
Kant is een oud ambachtelijk product. Waar het is ontstaan, in Vlaanderen of Italië, weet men niet precies. Er was in die periode een nauwe culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Venetië. (Bijvoorbeeld: Schilders kwamen in Vlaanderen de olieverftechniek bestuderen en onze kunstenaars gingen naar Venetië om hun schilderijen te zien). Het is wel een feit dat er altijd meer kloskant werd geklost dan naaldkant omdat die goedkoper was.

Naaldkant is ontstaan uit open naaiwerk of punto tirato (fils tirés). Men versierde het boordje van de onderkleren dat uitstak boven de kleding. Daarvoor trok men draadjes uit de stof en men borduurde rond de ontstane opening, zowel horizontaal als verticaal. Op den duur trok men alsmaar meer draden uit om ingewikkelder versieringen te maken zodat er nog weinig stof overbleef. Tot iemand op het idee kwam om enkel met draden te werken. Men naaide de gespannen draden met een driegdraad vast op het patroon en men borduurde als voorheen. Men gebruikte dezelfde patronen. Dat is de reden waarom het zo moeilijk is om het ontstaan van naaldkant te bepalen. Op het afgewerkt product kon men niet zien hoe men was gestart met stof of met draden.

Het eerste modelboek is verschenen in 1528 van de Venetiaan Antonio Tiangliente. Hij noemt het punto in aria (steek in de ruimte). In heel Italië was dit de benaming. Deze eerste vorm van naaldkant had een rechtlijnig of geometrisch ornament. Algemeen werd deze soort Reticella genoemd. Met deze manier van werken was men niet meer verplicht om schering en inslag te volgen maar kon men vrijer werken en meer gebogen lijnen gebruiken. Zo werd het florale element geïntroduceerd. De echte naaldkant was geboren.